Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Jeuk bij nierschade

Laatste update, 24 juni 2025

Als je nieren niet goed werken, kun je last krijgen van jeuk. Deze klacht komt veel voor bij ernstige nierschade en nierfalen. De jeuk kan verschillende oorzaken hebben.

In het kort

  • Als je nieren niet goed werken, blijven te veel afvalstoffen achter in het bloed.
  • Of je huid wordt droog en schilferig.
  • Daardoor kun je last krijgen van jeuk.
  • Jeuk is lastig te behandelen. Bij ernstige jeuk schrijft de arts medicijnen voor.
  • Je kunt zelf ook veel doen om jeuk te verlichten.

Jeuk is een hardnekkige en veelvoorkomende klacht bij nierproblemen. Je kunt er veel last van hebben. Het kan je zelfs uit de slaap houden. Waarschijnlijk heb je de neiging om te krabben, maar daardoor verergert de jeuk juist. Ook bestaat het gevaar dat je de huid kapot krabt.

Waarom krijg je jeuk bij nierschade?

Jeuk bij nierschade en nierfalen kan meerdere oorzaken hebben:

te veel afvalstoffen

Door de nierschade hopen afvalstoffen zich op in het lichaam. Hierdoor kan jeuk ontstaan. Dit gebeurt vooral als er veel ureum in het bloed zit. Artsen noemen de jeuk daarom ook wel uremische jeuk. Maar het is niet zeker of ureum ook echt de oorzaak van de jeuk is.

te veel fosfaat

Fosfaat komt het lichaam binnen via de voeding. Bij nierschade blijft er te veel fosfaat achter in het lichaam. Dit kan in de huid neerslaan met calcium. Dan kan er ook jeuk ontstaan.

bloedarmoede

Bij chronische nierschade komt vaak bloedarmoede voor. Bloedarmoede kan jeuk veroorzaken.

droge huid

Door nierschade kan het lichaam geen normale hoornlaag meer maken. Daardoor wordt de huid droog en schilferig. Een droge huid verergert jeuk. Verder zijn veel nierpatiënten al wat ouder. Bij ouderen is de huid vaak wat dunner en droger.

vochtophoping

Bij vochtophoping gaat de huid strak staan. Dit kan jeuk veroorzaken.

diabetes

Veel mensen met nierschade hebben ook diabetes. Jeuk is een veel voorkomende klacht bij diabetes.

spanning en stress

Jeuk kan ontstaan door spanning en stress. Door je ziekte heb je hier misschien meer last van dan anderen.

medicijnen

Jeuk kan een bijwerking van medicijnen zijn. De kans op jeuk neemt ook toe als je meer dan 4 medicijnen per dag slikt.

Jeuk bij dialyse

Als je dialyseert, kan de jeuk erger worden. Maar de jeuk kan ook juist verminderen. Door de dialyse verdwijnen er veel afvalstoffen uit het bloed.

Jeuk na niertransplantatie

Na een transplantatie verdwijnt jeuk meestal. Wel is het zo dat de medicijnen tegen afstoting ook jeuk kunnen veroorzaken.

Gevolgen van jeuk

Jeuk is erg vervelend. Het kan zorgen voor slaapproblemen, sociale problemen en emotionele problemen.

  • slaapproblemen
    's Nachts is de jeuk vaak erger. Als je slecht slaapt, ben je overdag vermoeider, wat weer gevolgen heeft voor je welbevinden. 
  • sociale problemen
    Het kan vervelend zijn om steeds te moeten krabben waar anderen bij zijn. Dit kan je ongemakkelijk of beschaamd laten voelen. Of misschien maak je je zorgen over hoe huid eruitziet.
  • emotionele problemen
    Leven met een nierziekte kan zwaar zijn. Als je ook steeds jeuk hebt, kan dat nog moeilijker zijn. Zeker als je door jeuk ook slecht slaapt. Je kunt je onzeker, onrustig en gespannen voelen. Jeuk is lastig te behandelen, maar er zijn wel mogelijkheden. Bespreek jeuk dus altijd met je arts.

Behandeling van jeuk bij nierschade

Je arts probeert eerst na te gaan wat de oorzaak van de jeuk is. Door de oorzaak te behandelen, kan de jeuk verdwijnen. Soms blijft de oorzaak onduidelijk. De jeuk is dan lastiger te behandelen.

Bespreek jeuk altijd met je arts.

  • Je arts kan hormoonzalf of ureumzalf voorschrijven.
  • Je arts kan verzachtende en / of beschermende zalf/ crème voorschrijven (bijvoorbeeld lanettecrème). Deze voorkomen dat de huid verder uitdroogt. Jeuk, schilfering, kloven en branderige plekken verminderen.
  • Zinkoxide werkt jeukstillend, beschermend en verkoelend. Hierdoor neemt de warmte in de huid en de neiging tot krabben af. Voorbeelden zijn ZOK-zalf, zinkoxidepasta, zinkoxidesmeersel en zinkzalf.
  • Ook lichttherapie (met UV-B-licht) helpt soms tegen jeuk.
  • Een rustgevend middel kan ook helpen tegen jeukklachten, omdat je er wat suffer van wordt. Je kunt de jeuk dan beter verdragen.
  • Actieve kool pakt de oorzaak van jeuk niet aan. Maar bij nierziektes kunnen bepaalde stoffen in het lichaam ophopen en jeuk veroorzaken. Actieve kool kan deze stoffen aan zich binden en onschadelijk maken.

Wat kun je zelf doen?

Veel nierpatiënten hebben een droge en schilferige huid. Dit komt doordat het lichaam geen normale hoornlaag meer maakt. Een droge huid verergert de jeuk. Bij een droge huid kun je verschillende maatregelen nemen om de jeuk te verlichten:

  • mentholpoeder of lanettecrème met menthol geven verlichting
  • smeer de huid iedere dag in met vette zalf
  • was de huid niet te vaak, liefst niet meer dan 1 keer per dag.
  • douche niet te lang en gebruik lauw water, en/ of was je om de dag bij de kraan in plaats van onder de douche
  • dep je voorzichtig droog
  • gebruik geen zeep of doucheschuim
  • vermijd droge en warme omgevingen
  • gebruik ijs als snelle oplossing. Leg een koud, vochtig doekje op je huid
  • houd jezelf dag en nacht koel. Gebruik licht, ademend beddengoed en draag losse, zachte kleding die de huid niet irriteert
  • probeer niet te krabben. Dit verergert de jeuk en kan zorgen voor ontstekingen. Probeer in plaats daarvan te kloppen op de huid.
  • houd je nagels kort, zo voorkom je dat je de huid openkrabt
  • draag 's nachts dunne handschoentjes zodat je je niet in je slaap open krabt

Tips tegen jeuk?

Benieuwd hoe anderen omgaan met jeuk? Heb je de gouden tip om jeuk tegen te gaan? Deel je ervaringen en adviezen of stel je vragen in onze community.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Job Huussen, nefroloog

Frans van Ittersum, nefroloog

Paul van der Boog, nefroloog

Gerjan Navis, internist-nefroloog

Neelke van der Weerd, internist-nefroloog

Richtlijn Ontwikkelaars,

Waarom werken we samen met deskundigen?