Voeding en dieet voor kinderen met nierproblemen

Door gezond te eten krijgt je kind alle voedingsstoffen binnen die hij of zij nodig heeft. Daardoor kan je kind goed groeien en zich goed ontwikkelen. Gezonde voeding is dus een goede basis. Zeker als je kind ziek is, heeft hij of zij gezonde voeding hard nodig.

Mogelijk mag jouw kind bepaalde voedingsmiddelen niet vanwege de nierziekte. Samen met de diëtist bekijken jullie dan hoe jouw kind toch zo gezond mogelijk kan eten, ondanks het dieet. Het streven is om zo dicht mogelijk bij ‘gewone’ gezonde voeding te blijven. Het is dan handig als je precies weet wat gezonde voeding is. Dat maakt het makkelijker om naar alternatieven te zoeken.

De Nederlandse Gezondheidsraad heeft vastgesteld wat gezonde voeding is. Het is onder meer belangrijk dat je kind veel groente, fruit en volkoren producten eet. En juist weinig verzadigd vet, zout en suiker. Daarnaast is het belangrijk dat de voeding gevarieerd is.

Let op, de genoemde hoeveelheden op onderstaande pagina 'Wat is gezond eten?' zijn bedoeld voor volwassenen. De algemene informatie is wel van toepassing op kinderen. Overleg voor voedingsadvies op maat van je kind met de diëtist.

Je kind krijgt een dieet of voedingsadvies op maat. De diëtist kijkt naar de persoonlijke situatie van jouw kind.

De diëtist kan jou vragen om een voedingsdagboek bij te houden. Hierin schrijf je op wat jouw kind eet en drinkt op een normale dag. Aan de hand van het dagboek kan de diëtist zien of jouw kind voldoende voedingsstoffen en energie binnenkrijgt.

Krijgt jouw kind te weinig of juist te veel binnen? Dan gaan de arts en de diëtist na of het nodig is om in te grijpen, en hoe dit dan moet gebeuren. Soms is een speciaal dieet nodig, soms medicijnen of voedingssupplementen. Meestal wordt eerst gestart met het aanpassen van de voeding. Als dat onvoldoende helpt, schrijft de arts medicijnen voor.

Een belangrijk doel van een dieet is een goede voedingstoestand. Dat betekent dat het lichaam over voldoende energie, eiwitten, vitaminen en mineralen kan beschikken. Jouw kind kan dan goed groeien en zich goed ontwikkelen. Bij een slechte voedingstoestand gaat de afweer van jouw kind omlaag. Er is een groter risico op infecties en andere ziekten. De groei blijft achter, de spieren worden minder sterk. Voor een ziek kind levert dit extra risico’s op.

Voor een goede voedingstoestand is het ook belangrijk dat je kind voldoende beweegt. Laat je kind daarom ook sporten en buiten spelen.

Bij het samenstellen van het dieet houdt de diëtist rekening met de huidige voedingstoestand van jouw kind. Ook let de diëtist op leeftijd, lengte en gewicht. En op de nierfunctie. Het gaat dus om een persoonlijk advies. Wel zijn er een aantal algemene richtlijnen. Deze hangen samen met de diagnose en de behandeling.

De volgende tips kunnen helpen als jouw kind een dieet moet gaan volgen:

• Ga in het begin uit van eenvoudige maaltijden of gerechten. Daardoor krijg je een goed beeld van hoeveel voedingsstoffen er in een bepaalde maaltijd zitten. Bij een maaltijd van gehaktbal, aardappelen en sperziebonen is dit duidelijker dan bij een saus waar veel verschillende ingrediënten in zijn verwerkt.
• Maak gebruik van hulpmiddelen, zoals de analysetabel voedingsmiddelen op nieren.nl of van de Eetmeter van het Voedingscentrum. Daarmee kun je uitrekenen hoeveel voedingsstoffen een maaltijd of dagmenu bevat. Door deze hulpmiddelen een tijdje te gebruiken krijg je snel meer inzicht.
• Kinderen willen graag met de pot mee-eten. Kies daarom voor voedingsmiddelen en een bereidingswijze die geschikt zijn voor het hele gezin. Kook zoveel mogelijk vers. Voeg geen zout toe aan het eten en beperk het gebruik van voedingsmiddelen waaraan veel zout is toegevoegd.
• Betrek je kind bij de maaltijd. Laat je kind bijvoorbeeld helpen bij het koken, of vraag wat hij of zij wil eten. Dat heeft vaak een positieve uitwerking. Je kunt dan gelijk uitleggen waarom bepaalde voedingsmiddelen wel of niet in het dieet passen.
• Geef zelf het goede voorbeeld. Kinderen kopiëren het gedrag van hun ouders. Eet daarom gezond en regelmatig.
• Bij peuters en kleuters komen veel problemen met eten en drinken voor. Het eten gaat lastig en wordt soms zelfs een strijd. Dit komt ook voor bij kinderen zonder nierziekte. Bij jouw kind is het probleem mogelijk nog groter door een gebrek aan eetlust (als gevolg van de nierschade). Overleg met de diëtist over de juiste aanpak. Misschien kun je tijdelijk bijvoeding geven, bijvoorbeeld drinkvoeding. Dat geeft ook meer rust in het gezin.
• Op de basisschool krijgt jouw kind steeds meer een eigen leven. Je weet niet meer precies wat jouw kind de hele dag doet, en kunt ook niet meer precies in de gaten houden wat jouw kind eet. Leg goed aan je kind uit waarom het dieet nodig is. Overleg ook met de leerkracht. Die kan jouw kind steunen, bijvoorbeeld door bij traktaties voor een alternatief te zorgen (met behulp van een ‘eigen traktatietrommeltje’ dat in de klas aanwezig is). De meeste kinderen vinden het lastig als ze anders moeten eten dan klasgenoten. Overleg met de diëtist hoe jij jouw kind hierbij kunt helpen. Misschien wil jouw kind een spreekbeurt houden over de ziekte en het dieet.
• Vanaf een jaar of 12 krijgen kinderen steeds meer verantwoordelijkheid voor hun medicatie en dieet. Hun leven speelt zich steeds meer buiten jouw zicht af. Ook is het mogelijk dat kinderen zich gaan afzetten tegen hun ouders en andere volwassenen. Dat kan voor een kind reden zijn om zich niet meer aan het dieet te houden. Ook willen jongeren geaccepteerd worden door leeftijdgenoten. Ze kunnen het vervelend vinden om anders te zijn. Ook hier helpt uitleg over het dieet: wat is de reden van het dieet, wat zijn goede en minder goede keuzes. Het behandelteam helpt jouw kind ook om hier zelfstandig mee om te gaan.

Over het algemeen is borstvoeding de beste voeding voor een zuigeling. Het is aan te raden om in ieder geval de eerste 6 maanden borstvoeding te geven. Maar: soms gaat borstvoeding niet zo goed samen met een dieet. Bijvoorbeeld als een kind minder van een bepaalde voedingsstof mag. Veel moeders zijn bereid om dan zelf het dieet te gaan volgen, maar dat heeft geen zin. Daarom moet de borstvoeding misschien (voor een deel) vervangen worden door speciale flesvoeding.

Heeft jouw kind extra eiwitten of energie nodig? Dan kun je afgekolfde moedermelk aanvullen met extra voedingsstoffen. Hiervoor zijn speciale moedermelk-verrijkers en supplementen op de markt. Vraag de diëtist om meer informatie.

Sommige kinderen hebben sondevoeding nodig. Zij krijgen eten door een dun slangetje dat naar de maag loopt. De voeding is vloeibaar. Zo krijgt jouw kind toch alle benodigde voedingsstoffen binnen.