Financiële regelingen voor nierpatiënten

Uitgaven voor erkende medische en (para)medische hulp zijn aftrekbaar als zorgkosten, als ze voor jouw eigen rekening komen. Denk aan de kosten voor de fysiotherapeut, de tandarts, de orthodontist of een experimentele medische behandeling, waarvan jouw zorgverzekeraar de kosten niet vergoedt. Ook aftrekbaar zijn kosten voor particuliere verpleegkundige hulp zonder indicatie of meerkosten voor verpleging en verzorging boven de indicatie. Alternatieve geneeswijzen zijn alleen aftrekbaar als de behandeling plaatsvindt op verwijzing én onder begeleiding van een erkende reguliere arts.

Uitgaven voor medische hulp in het buitenland zijn ook aftrekbaar, maar alleen als die hulp wordt geboden door ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende artsen of paramedici.

Er zijn wel een aantal uitzonderingen op de aftrek van geneeskundige hulp. Kosten voor ooglaserbehandelingen zijn bijvoorbeeld niet aftrekbaar.

Twee soorten vervoer zijn aftrekbaar van de belasting als specifieke zorgkosten: leefvervoer en ziekenvervoer.

• Leefvervoer is dagelijks vervoer. Denk aan familiebezoek of boodschappen doen. Voor deze aftrek geldt een zogeheten vergelijkingsmaatstaf. Je moet aantonen dat je vanwege je ziekte of beperking meer kosten maakt voor dit vervoer, dan iemand die voor het overige (inkomen, gezinssituatie) in dezelfde omstandigheden verkeert als jij.
• Bij ziekenvervoer gaat het om vervoer naar medische of paramedische behandelingen, zoals de huisarts, fysiotherapeut, maar ook revalidatiecentrum en dialyse.

Aftrekbaar ziekenvervoer

De kosten voor openbaar vervoer of een taxi zijn volledig aftrekbaar, mits je kunt aantonen dat je die zelf moet betalen.

Reis je met je eigen auto, dan mag je de werkelijke kilometerkosten voor je auto aftrekken. Zowel de vaste kosten (afschrijving, verzekering, motorrijtuigenbelasting, onderhoud en reparaties), als de variabele kosten (brandstofverbruik en parkeerkosten). Op www.anwb.nl kun je uitrekenen wat de kosten per kilometer zijn voor jouw auto.

Reiskosten voor ziekenbezoek

Bezocht je in 2024 je regelmatig een zieke (voormalige) huisgenoot, die minstens 10 kilometer verderop én meer dan vier weken verpleegd werd? Dan zijn de reiskosten voor ziekenbezoek aftrekbaar van de belasting. Reisde je met openbaar vervoer of taxi, dan zijn die kosten volledig aftrekbaar. Bij eigen vervoer geldt een vast bedrag van €0,23 per kilometer.

Vervoer van en naar dialysecentrum

Voor vervoer van en naar een dialysecentrum krijg je een vergoeding van je zorgverzekeraar. Daarom zijn de kosten in principe niet aftrekbaar van de belasting. Ook de wettelijke eigen bijdrage voor dit ziekenvervoer is niet aftrekbaar. Maar als je met je eigen auto naar dialyse reist, zijn er mogelijkheden. Hiervoor kreeg je namelijk een vaste kilometervergoeding van je zorgverzekeraar. Vaak dekt die vergoeding de werkelijke kosten per kilometer niet. De méérkosten min de eigen bijdrage, mag je aftrekken van de belasting.

Soms moet je zelf betalen voor medicijnen op doktersvoorschrift. Deze kosten zijn aftrekbaar als specifieke zorgkosten. Bijvoorbeeld het bedrag dat je moet bijbetalen voor medicijnen die duurder zijn dan het bedrag dat je zorgverzekering hanteert vanwege het geneesmiddelenvergoedingssysteem. Ook de kosten van homeopathische geneesmiddelen, vitaminepreparaten of voedingssupplementen zijn aftrekbaar, maar alléén als die zijn voorgeschreven door een erkende reguliere arts in het kader van een medische behandeling.

Uitgaven voor hulpmiddelen zijn aftrekbaar als specifieke zorgkosten, maar alleen als het gaat om spullen die hoofdzakelijk (voor meer dan 70%) worden gebruikt door mensen met een ziekte of beperking. Dat geldt ook voor aanpassingen, bijvoorbeeld aan je auto.

Voor de vier onderstaande hulpmiddelen en aanpassingen geldt nadrukkelijk een uitzondering. De kosten hiervoor kun je dus niet aftrekken als specifieke zorgkosten:

• brillen, contactlenzen en lenzenvloeistoffen
• eenvoudige loophulpmiddelen, zoals stokken, krukken en rollators
• rolstoelen en scootmobielen
• woningaanpassingen

Je kunt dieetkosten aftrekken van de belasting als je het dieet volgt op voorschrift van een arts of een erkende diëtist. Je hebt hiervoor een dieetbevestiging nodig over het jaar 2024. Een oudere dieetbevestiging is niet geldig! Download de dieetbevestiging 2024 op Belastingdienst.nl, print hem uit en laat hem door je arts of diëtist invullen en voorzien van een datum, een adresstempel en een handtekening.

Niet alle kosten voor het dieet zijn aftrekbaar. Er gelden standaardbedragen. Die staan op de Dieetlijst 2024 op Belastingdienst.nl. Het voordeel is dat je de kosten niet hoeft aan te tonen: je hoeft dus geen bonnetjes te bewaren. Het nadeel is dat de aftrek vaak lager is dan de werkelijke kosten. Ook als je die meerkosten kunt aantonen, kun je ze niet aftrekken.

Dieetlijst
Let op dat je arts of diëtist het goede dieet aangeeft uit de Dieetlijst. Er staan twee diëten op voor mensen met een nierziekte:

• dieet 10: Voor mensen met chronische nierinsufficiëntie met hemodialyse/peritoneale dialyse die een eiwitverrijkt in combinatie met sterk zoutbeperkt dieet volgen: €900 aftrekbaar;
• dieet 20: Voor mensen met nefrotisch syndroom die een sterk zoutbeperkt dieet volgen: €300 aftrekbaar.
  Volgde je maar een deel van het jaar een dieet? Dan kun je ook maar een deel van het standaardbedrag aftrekken.

Volgde je meerdere diëten?

• Gaat het om twee volledig verschillende diëten, dan mag je voor beide een bedrag aftrekken.
• Gaat het om diëten die gedeeltelijk op hetzelfde neerkomen, dan mag je maar voor één dieet een bedrag aftrekken. Dat mag wel het dieet zijn waar de hoogste aftrek voor geldt.

De aftrek geldt per persoon. Volgden meerdere personen in je gezin een dieet (met dieetbevestiging), dan kun je voor elk daarvan het standaardbedrag aftrekken.

Kreeg je vanwege je ziekte gezinshulp (huishoudelijke hulp of persoonlijke ondersteuning), maar had je hiervoor geen indicatie vanuit de Wmo? Of had je wel zo'n indicatie, maar had je méér hulp nodig dan je vanuit die indicatie kreeg? Dan zijn de kosten aftrekbaar van de belasting.

Je moet de kosten wel schriftelijk bewijzen (met facturen of kwitanties met datum, bedrag, naam, adres en woonplaats van je hulp). En er geldt een extra drempel, afhankelijk van je inkomen. De Belastingdienst berekent deze extra drempel automatisch als je online aangifte doet.

Maak je vanwege je ziekte of handicap extra kosten voor kleding en beddengoed, dan mag je een vast bedrag aftrekken bij de belastingaangifte. Het bedrag hangt af van je situatie:

• Je mag € 310 aftrekken als uit jouw situatie logischerwijs volgt dat je extra kosten hebt. Bijvoorbeeld: je gebruikt je kleding vanwege je ziekte intensiever, waardoor je het vaker moet wassen en het sneller slijt.
• Je mag € 875 aftrekken als je kunt aantonen (met rekeningen of bonnen) dat je vanwege je ziekte ten minste € 700 méér hebt uitgegeven aan kleding en beddengoed, dan iemand die voor het overige (inkomen, gezinssituatie) in dezelfde situatie zit als jij.

Er zijn ook kosten die niet vallen onder specifieke zorgkosten; deze kun je dus niet aftrekken van de belasting. Dat zijn:

• Kosten waar je een vergoeding voor kreeg of had kunnen krijgen. Kreeg je maar een gedeeltelijke vergoeding, dan zijn de méérkosten soms wel aftrekbaar.
• Uitgaven voor zorg die valt onder dekking van de basisverzekering.
• Het eigen risico van de basisverzekering.
• Alle wettelijke eigen bijdragen, ongeacht uit welke regeling ze voortkomen.
• Bijbetaling voor zorg van een zorgverlener met wie je zorgverzekeraar geen contract heeft.
• Premies voor zorgverzekeringen. Ook de premie voor een aanvullende verzekering is niet aftrekbaar.

Energiekosten: niet aftrekbaar van de belasting

Veel mensen met een nierziekte hebben extra energiekosten. Nu de energieprijzen enorm zijn gestegen, komen die kosten extra hard aan. Maar je kunt energiekosten in het algemeen niet aftrekken als zorgkosten, ook niet als je kunt aantonen dat die te maken hebben met je nierziekte.

Heb je bijkomende kosten voor thuisdialyse (voor stroom en water)? Dan moet je zorgverzekeraar hiervoor een kostendekkende vergoeding geven. Dat heeft de regering bepaald, naar aanleiding van de uitspraak van de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen. Vanwege die vergoeding kun je de kosten niet aftrekken van de belasting.  

Heb je meer kosten dan je vergoed hebt gekregen? En kun je dit aantonen, bijvoorbeeld met gegevens uit je slimme meter? Neem dan contact op met je zorgverzekeraar.

Meer aftrek zorgkosten

Is jouw (gezamenlijke) drempelinkomen €40.021 of lager, dan wordt een aantal aftrekposten automatisch verhoogd. Dan krijg je dus meer aftrek van je zorgkosten.

• Had je op 1 januari 2024 de AOW-leeftijd nog niet bereikt, dan geldt een verhoging met 40% (1,4 keer).
• Had je op 1 januari 2024 de AOW-leeftijd al wel bereikt, dan geldt een verhoging met 113% (2,13 keer).

De verhoging geldt voor alle posten, behalve voor ‘genees- en heelkundige hulp’ en voor ‘reiskosten ziekenbezoek’. De verhoging geldt dus wel voor de aftrek van reiskosten van en naar medische behandelingen (waaronder dialyse) en voor de aftrek van dieetkosten.

Doe je online aangifte, dan wordt deze verhoging automatisch toegepast. De verhoging telt mee voor het halen van de drempel.

Drempel

Alleen uitgaven boven de drempel zijn aftrekbaar. Doe je online aangifte, dan berekent het aangifteprogramma zelf de drempel. De drempel bedraagt 1,65% van het (gezamenlijke) drempelinkomen tot en met €50.034, plus 5,75% van het (gezamenlijke) drempelinkomen daarboven. 

Er geldt ook een ondergrens van €163 (€326 voor fiscale partners) voor mensen met een laag inkomen. De drempel kan dus niet lager worden dan deze ondergrens.

Bij online aangifte wordt deze drempel automatisch toegepast. Wat overblijft boven de drempel, zijn jouw aftrekbare zorgkosten.

Verdeling fiscale partners

Doe je aangifte als fiscale partners? Tel dan jullie zorgkosten steeds bij elkaar op. De online aangifte past hier automatisch de drempel voor fiscale partners op toe. De aftrekbare zorgkosten die daarna overblijven, kun je naar eigen inzicht verdelen over de aangifte van jouzelf en van jouw fiscale partner. Je mag dat doen in de verhouding die je het meeste voordeel oplevert. In de online aangifte vind je een tabblad ‘Verdelen’. Daar kun je verschillende mogelijkheden uitproberen, net zo lang tot je de meest voordelige verhouding hebt gevonden.

De zorgverzekering kost veel geld. Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten. Mogelijk kom je hiervoor in aanmerking.

Is de huur te hoog voor je inkomen? Mogelijk heb je recht op huurtoeslag. Bij een chronische ziekte is het soms mogelijk extra huurtoeslag te krijgen. Meer informatie hierover lees je op meerkosten.nl.

Dit is een bijdrage in de kosten van de kinderopvang.

Het kindgebonden budget is een bijdrage in de kosten die je maakt voor je kinderen. Je krijgt dit naast de kinderbijslag.

Dit gebeurt op basis van de Wmo. Sommige gemeenten geven geld of je krijgt korting op bepaalde zaken. Je kunt misschien ook een zorgverzekering afsluiten via de gemeente: een collectieve verzekering met een uitgebreid pakket.

Door je nierziekte maak je misschien extra kosten die niet gedekt worden door andere regelingen. Als je een laag inkomen hebt, kun je soms bijzondere bijstand krijgen van de gemeente. Dit is een uitkering of gunstige lening om de kosten te betalen. Hier zitten wel voorwaarden aan. Het verschilt per gemeente wat vergoed wordt en hoe veel vergoed wordt.

Let op: sommige gemeenten vergoeden de kosten niet als je de kosten al hebt gemaakt. Wacht dus eerst de beslissing van de gemeente af, voordat je kosten maakt.

Lees meer over de bijzondere bijstand op Rijksoverheid.nl >

Leef je al heel lang van een laag inkomen, en gaat dit ook niet veranderen? Je kunt de gemeente vragen of je wat extra inkomen kunt krijgen. De voorwaarden verschillen per gemeente.

De gemeente heeft ook regelingen voor mantelzorgers. Soms is dit een kleine financiële tegemoetkoming. Maar de regeling kan bijvoorbeeld ook bestaan uit korting op bepaalde activiteiten of gratis uitjes.

Lees meer over steun voor mantelzorgers op Rijksoverheid.nl >

Een chronische ziekte zorgt vaak voor extra kosten. Daarom krijgen veel mensen die arbeidsongeschikt zijn ieder jaar een tegemoetkoming van het UWV. Je hoeft de tegemoetkoming niet aan te vragen. Het UWV keert het bedrag automatisch uit als je daar recht op hebt. Dat gebeurt in september.

Misschien daalt je inkomen (en dat van je eventuele partner) tot onder het sociaal minimum. Dat is het bedrag dat je minimaal nodig hebt om van te kunnen leven. Dan kun je toeslag aanvragen bij het UWV. Kijk voor meer informatie op de website van het UWV. Daar zie ook wat het sociaal minimum is. Dit is afhankelijk van de leeftijd en de gezinssituatie. Het wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld door de overheid. Ook als je een WW-uitkering hebt of in de Ziektewet zit, kun je in aanmerking komen voor deze toeslag.

Heb je voor langere tijd of voor altijd hulp of verzorging nodig? Misschien heb je dan recht op een hogere uitkering. Dit geldt alleen als je zelfstandig woont, en als je volgens het UWV ‘hulpbehoevend’ bent. De arbeidsongeschiktheidsuitkering is meestal 70 tot 75% van het laatstverdiende salaris. Mogelijk wordt dit verhoogd: je krijgt dan 85 of 100%.