Vaccinaties voor nierpatiënten

Gebruik je medicijnen die het afweersysteem onderdrukken? Dan is je afweer erg zwak. Levende vaccins zijn dan gevaarlijk.

Dit is meestal het geval als je een donornier hebt. Of als je om een andere reden afweerremmende medicijnen gebruikt. Het maakt ook uit hoeveel van deze medicijnen je gebruikt.

Levende vaccins zijn meestal ook ongeschikt voor mensen die dialyseren of zich voorbereiden op dialyse of transplantatie, en die een slechte lichamelijke conditie hebben.

Deze vaccinaties werken met een levend vaccin en zijn daarom ongeschikt voor getransplanteerden en sommige nierpatiënten:

• bof, mazelen en rodehond (BMR)
• tuberculose (het BCG-vaccin)
• gele koorts
• waterpokken en gordelroos (beide ziekten ontstaan door het varicellazostervirus). Tegen gordelroos bestaan 2 vaccins. Een daarvan is Zostavax. Dit bevat een levend vaccin en is daarom niet voor alle nierpatiënten geschikt. 

Bij de griepprik krijg je een vloeistof ingespoten met daarin kleine stukjes van verschillende soorten dode griepvirussen. Deze stukjes zijn onschadelijk. Maar je lichaam reageert toch: het maakt antistoffen aan. Zo krijg je antistoffen tegen deze soorten virussen. Na 2 weken heb je genoeg antistoffen. Kom je daarna in contact met een echt griepvirus? Dan maken de antistoffen het virus ongevaarlijk en word je niet of minder ziek.

Je krijgt de griepprik elk jaar opnieuw. De oude is dan uitgewerkt. Bovendien verandert het griepvirus ieder jaar. Er ontstaan nieuwe soorten. Deskundigen van het RIVM voorspellen welke griepvirussen de komende winter het meest zullen voorkomen. En in de nieuwe griepprik zitten stoffen die passen bij die virussen.

Een griepprik kan wat klachten geven, ofwel: bijwerkingen. Na de griepprik kan je arm pijn doen. Ook kan je arm rood en gezwollen zijn. En je kunt je wat grieperig voelen. Deze klachten verdwijnen na 1 of 2 dagen.

De griepprik geeft zelden ernstige bijwerkingen. Maak je je zorgen over een bijwerking na de vaccinatie? Neem dan contact op met je huisarts of apotheek.

De griepprik biedt geen 100% bescherming. Het griepvaccin beschermt tegen bepaalde soorten griepvirussen. Het is mogelijk dat er een ander of nieuw griepvirus opduikt. Daar ben je dan niet tegen beschermt. Je krijgt dan misschien toch griep. Maar: door je vaccinatie word je wel minder ziek en de griepklachten zijn vaak minder erg.

Het kan ook zijn dat je kort na je griepprik besmet bent geraakt. Het duurt 2 weken voordat je lichaam voldoende antistoffen heeft om je te beschermen. Raak je binnen die 2 weken met het griepvirus besmet, dan kun je dus toch griep krijgen.

Ook na een niertransplantatie krijg je ieder jaar een oproep voor de griepprik. Dat is vanwege de medicijnen tegen afstoting die je moet gebruiken. Die onderdrukken je afweersysteem. Daardoor heb je meer kans om griep te krijgen.

Sommige nefrologen gaan ervan uit dat de eerste 3 maanden na een transplantatie een griepprik weinig zin heeft. Omdat je in die eerste maanden veel afweerremmende medicijnen gebruikt: je lichaam maakt dan geen of minder antistoffen. Drie maanden na de niertransplantatie gebruik je minder medicijnen die de afweer onderdrukken. Dan is een griepprik wel zinvol.

Je krijgt een vloeistof ingespoten met kleine stukjes van de dode pneumokok-bacterie. Het lichaam maakt antistoffen aan. Kom je daarna in contact met de pneumokok-bacterie? Dan schakelen de antistoffen dit uit. Het vaccin beschermt niet 100%, maar wel voor een groot deel.

Omdat er verschillende typen pneumokokken bestaan, zijn er twee vaccins nodig om je goed te beschermen. Van Pneumovax krijg je twee prikken, met een tussenpoos van een paar weken. Deze vaccinatie moet elke 5 jaar worden herhaald. Het middel Prevenar krijg je eenmalig.

Merknamen zijn Pneumovax 23 en Prevenar 13.

Na de prik voor het pneumokokken-vaccin kan je bovenarm wat pijnlijk, rood of iets verdikt zijn. Ook kun je last krijgen van lichte koorts en spierpijn. Meestal verdwijnt dit na een aantal dagen.

Bij vaccinatie tegen hepatitis B krijg je een vloeistof ingespoten met kleine stukjes dood hepatitis B-virus. Je lichaam maakt dan antistoffen aan. Meestal zijn 3 injecties nodig. Die krijg je binnen een half jaar. Je krijgt de prikken via de huisarts of de dialyse-afdeling van het ziekenhuis.

Na 1 tot 3 maanden heb je antistoffen. Kom je daarna in contact met het hepatitis B-virus? Dan schakelen de antistoffen het virus uit. Je bent beschermd voor de rest van je leven.

Het hepatitis B-vaccin heeft merknamen als Engerix-B, Fendrix, HBVAXPRO.

Na de prik tegen hepatitis B kan de arm pijnlijk, rood en gezwollen zijn. Deze klachten verdwijnen binnen 2 dagen. Je kunt je ook grieperig voelen en last krijgen van vermoeidheid en hoofdpijn. Ook deze klachten verdwijnen vaak snel.

In de bijsluiter staan alle mogelijke bijwerkingen. Heb je een bijwerking na de vaccinatie en maak je je zorgen? Neem dan contact op met je huisarts of apotheker.

Er zijn 2 vaccins tegen gordelroos. Een daarvan is Zostavax. Dit bevat een levend vaccin en is daarom ongeschikt als je al een donornier hebt, en als je medicijnen gebruikt die je afweer remmen.

Het tweede vaccin is Shingrix. Dit is wel geschikt voor iedereen, ook als je minder weerstand hebt.

De vaccinatie met Shingrix bestaat uit 2 prikken. De tweede prik krijg je 2 tot 6 maanden na de eerste. Deze prikken kosten ongeveer 350 euro, maar worden meestal vergoed. Omdat dit medicijn nog niet zo lang wordt gebruikt, is niet bekend hoe lang het werkt. Waarschijnlijk ben je jarenlang beschermd.

De vaccinatie met Zostavax bestaat uit 1 prik. Deze beschermt je ongeveer 5 jaar. Deze prik kost ongeveer 150 euro.

Na de gordelroosvaccinatie kan je bovenarm wat pijnlijk, rood of iets verdikt zijn. Ook kun je last krijgen van hoofdpijn of slaperigheid. Meestal verdwijnt dit na een paar dagen.

Heb je een bijwerking na de vaccinatie en maak je je zorgen? Neem dan contact op met de huisarts of apotheker.

Tegen waterpokken krijg je Provarivax als vaccin voorgeschreven. Dit is een levend vaccin en moet daarom vóór transplantatie gegeven worden (minimaal 4 weken voor de transplantatie).

Deze vaccinatie bestaat uit twee prikken, de tweede prik krijg je een maand na de eerste. De kosten zijn 96,90 euro in totaal. Provarivax wordt niet vergoed.

Veel voorkomende bijwerkingen van het coronavaccin zijn: 

• pijn en een zwelling op de plek waar je geprikt bent 
• vermoeidheid 
• hoofdpijn 
• spierpijn 
• koude rillingen 
• gewrichtspijn 
• koorts 

De klachten ontstaan meestal na een paar dagen en zijn licht tot matig. Bij nierpatiënten zijn de bijwerkingen hetzelfde en soms zelfs iets minder.

Het is lastig om voor een individu aan te geven hoe goed die beschermd is. Dit is niet goed te meten. Maar het Nederlandse RECOVAC-onderzoek laat zien dat vrijwel alle nierpatiënten voldoende antistoffen opbouwen na de vaccinaties. De herhaalprik helpt om de bescherming hoog te houden.