Voorbereiding en begeleiding bij zwangerschap en nierproblemen

Ter voorbeiding van de zwangerschap praat je met je artsen over de volgende zaken:

• de invloed van de zwangerschap op je nieraandoening
  Het is mogelijk dat je nieren slechter gaan werken tijdens of na de zwangerschap. Hoe ernstiger de nierschade, hoe groter het risico. Ook na een niertransplantatie of bij een auto-immuunziekte is er meer risico. Meestal is de achteruitgang tijdelijk, maar bij sommige vrouwen ook blijvend.
• de invloed van je nieraandoening op de zwangerschap
  Door de nieraandoening is er meer kans op problemen tijdens de zwangerschap. Je kunt bijvoorbeeld te maken krijgen met hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, een laag geboortegewicht en vroeggeboorte of doodgeboorte. De placenta (moederkoek) is vaak niet goed aangelegd. Ook hier geldt: hoe ernstiger de nierschade, hoe hoger het risico. Ook na een niertransplantatie of bij een auto-immuunziekte is er meer risico.
• de invloed van je nieraandoening op de vruchtbaarheid
  Het is mogelijk dat je minder vruchtbaar bent. Misschien komt een zwangerschap niet vanzelf. Soms is een vruchtbaarheidsbehandeling mogelijk.
• je medicijnen
  Sommige medicijnen zijn gevaarlijk voor je ongeboren kindje. Ook kunnen ze de vruchtbaarheid beïnvloeden. Vaak is het mogelijk de medicijnen tijdelijk te vervangen. Soms is dat lastig, omdat er dan een medisch risico is voor jou. De artsen bespreken de voor- en nadelen met jou.
• erfelijkheid
  Sommige nierziekten zijn erfelijk. Misschien geldt dit ook voor je nierziekte (of die van je partner). Dan kun je de ziekte misschien overdragen op jouw kindje. De artsen kunnen je verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) als je dit wilt laten uitzoeken. Houd er rekening mee dat een erfelijkheidsonderzoek lang kan duren. Een klinisch geneticus kan ook uitleggen wat de nierziekte voor jouw kindje betekent.
• jouw toekomst en die van je gezin
  Bij sommige mensen met een nierziekte is de verwachting dat hun gezondheid in de toekomst verder achteruit zal gaan. Geldt dit ook voor jou? Dan zullen de artsen je vragen om na te denken over de volgende vragen. Kun je de gevolgen van je ziekte combineren met de zorg voor een kind? Hoe staat jouw partner hierin? Kan hij of zij zorgtaken van jou overnemen? Zijn er mensen in jouw naaste omgeving die jou kunnen helpen? Misschien kun je dit alvast met je partner en je naasten bespreken.

Het is beter om pas zwanger te worden als je ziekte onder controle is. Zijn er geen grote veranderingen in je nierfunctie? Dan is er minder kans op problemen.

Het is belangrijk dat je bloeddruk goed is. Tijdens de zwangerschap kan je bloeddruk stijgen. Dit is niet goed voor je nieren én ook niet voor de baby. De arts zal je daarom aanraden om eerst voor een goede bloeddruk te zorgen. Voor de meeste nierpatiënten is dit maximaal 130/80. Samen met de arts overleg je hoe je dit kunt bereiken.

Volg de algemene adviezen op voor vrouwen die zwanger willen worden. Bijvoorbeeld: rook en drink niet. Zorg voor een gezond gewicht. Eet gezond, en let erop dat je voeding voldoende eiwit, calcium en vitamine D bevat. Start 8 weken voordat je zwanger wilt worden met foliumzuur (vitamine B11) om een open ruggetje te komen.

Lukt het niet om zwanger te worden? Na 1 jaar proberen kun je om hulp vragen. De gynaecoloog start een onderzoek naar de oorzaak, bij de man en bij de vrouw. Misschien heb je al contact met de gynaecoloog, anders kan de huisarts of nefroloog jou doorverwijzen. Bij mannen is soms ook een uroloog betrokken bij het onderzoek.

Het onderzoek kan best een tijd duren. Naast de nierschade zijn er vaak nog andere oorzaken. De gynaecoloog onderzoekt of hier iets aan te doen is.

Misschien is bij jou een vruchtbaarheidsbehandeling mogelijk, zoals in vitro fertilisatie (ivf) of intra-uteriene inseminatie (iui). Vrouwen met nierschade in stadium 3 of hoger worden hiervoor meestal doorverwezen naar een universitair medisch centrum (umc). Hier werken artsen die ervaring hebben met nierziekten en zwangerschap.

Een vruchtbaarheidsbehandeling voor nierpatiënten is meestal hetzelfde als die voor andere mannen en vrouwen met een onvervulde kinderwens. Alleen bij enkele nierziektes kan de hormonale behandeling een risico vormen. Bijvoorbeeld bij aHUS, SLE of antifosfolipidensyndroom. Door hormonen kunnen deze ziektes terugkeren of verergeren. De arts bespreekt dit dan met jou.

De behandelend arts probeert een meerlingzwangerschap te voorkomen als je een nierziekte hebt. Er zijn al genoeg risico’s in je situatie, en een meerlingzwangerschap zou voor nog meer risico’s zorgen.

Kies je voor een vruchtbaarheidsbehandeling? Dan ga je een intensieve tijd tegemoet. De behandeling kost tijd en energie. Mentaal kan het zwaar zijn. Stel jezelf de vraag of je aan zo’n medisch traject wilt beginnen. De nefroloog en gynaecoloog bespreken deze vraag ook met jou. Samen met de nefroloog en gynaecoloog kun je ook bekijken welke andere opties er zijn. Bijvoorbeeld: adoptie, pleegzorg of zaadceldonatie.

De termijn-echo krijg je als je 10 tot 12 weken zwanger bent. Met deze echo is vast te stellen hoe lang je precies zwanger bent, en wat de vermoedelijke bevallingsdatum gaat zijn.

De 13 weken-echo is bedoeld om ernstige lichamelijke afwijkingen op te sporen.

De 20 weken-echo controleert de ontwikkeling van de baby: groeit het kindje goed, zijn de organen goed ontwikkeld en is er voldoende vruchtwater?

Als er zorgen zijn over de groei of ontwikkeling van het kindje, kan er vaker een echo worden gemaakt. Soms wordt zelfs om de week een echo gemaakt. Dit hangt ook af van je persoonlijke situatie.

Ook kan er een specialistische echo worden gemaakt. Hierop zijn de organen van het ongeboren kindje nog beter te zien. Deze echo heet ook wel uitgebreide echo, geavanceerd ultrageluid onderzoek of GUO-echo.

Je krijgt een specialistisch echo alleen aangeboden als daar een medische reden voor is. Bijvoorbeeld als er op de gewone echo een afwijking bij je kindje is ontdekt. Of als je partner of jij bij de geboorte een afwijking aan de urinewegen had. Of als je bepaalde medicijnen gebruikt.

De gynaecoloog bespreekt de uitslag van de GUO-echo met jou. Hij of zij legt uit wat er met je kindje is, en wat dit voor je kindje en jou betekent.

Lees meer over de GUO-echo op PNS.nl >

Bij chronische nierschade is het bijna altijd mogelijk om via de natuurlijke weg te bevallen, dus via de vagina. Een keizersnede is meestal niet nodig. (Na een niertransplantatie is wel iets vaker een keizersnede nodig.) De gynaecoloog zal alleen voor een keizersnede kiezen als er dringende medische redenen voor zijn.

Bij een natuurlijke bevalling kan het nodig zijn om deze in te leiden. De bevalling wordt dan op gang gebracht met medicijnen. Dit gebeurt als de gynaecoloog het niet verstandig vindt om te wachten tot je 40 weken zwanger bent. Bijvoorbeeld als er een risico is op zwangerschapsvergiftiging.

Het is belangrijk dat je bij de bevalling ontspannen bent. Vertel het daarom als je opziet tegen de bevalling. Samen kun je bespreken waarom dit zo is, en wat eraan te doen is. Ook kun je een geboorteplan schrijven. Daarin geef je aan wat voor jou belangrijk is. Bijvoorbeeld wie er bij de bevalling aanwezig moet zijn en of je pijnstilling wilt. Bespreek zo'n geboorteplan met je zorgverleners. Zij houden dan zoveel mogelijk rekening met je wensen.

De gynaecoloog en nefroloog bespreken ook een aantal zaken met je:

• moment van bevallen - In het algemeen is het beter om af te wachten tot de weeën vanzelf op gang komen. Maar soms adviseren de artsen hier niet op wachten. Bijvoorbeeld als er een risico is op zwangerschapsvergiftiging, problemen met je nieren of problemen met je kindje. Dan is het soms beter om de weeën op te wekken, zodat de bevalling eerder begint.
• pijnstilling bij bevalling - Er bestaan verschillende manieren om pijn bij de bevalling te bestrijden. Op de website deverloskundige.nl vind je een overzicht van de mogelijkheden. De bekendste vorm van pijnstilling is wel de ruggenprik. Maar een ruggenprik is niet altijd mogelijk. Tijdens de zwangerschap gebruik je namelijk acetylsalicylzuur. Dit middel helpt om het risico op zwangerschapsvergiftiging te verminderen. Maar door het middel is er meer risico op een bloeding. Een ruggenprik kan dan gevaarlijk zijn. Dat is ook afhankelijk van het moment waarop je gestopt bent met acetylsalicylzuur: dat is meestal bij 36 weken zwangerschap.
• gebruik van andere middelen tijdens de bevalling - Tijdens de bevalling worden soms medicijnen gebruikt. Bijvoorbeeld om weeën op te wekken of ervoor te zorgen dat de placenta (moederkoek) makkelijker loskomt. Van tevoren bekijken de artsen samen welke medicijnen veilig zijn voor jou.
• bloedtransfusie tijdens de bevalling - Tijdens de bevalling kun je veel bloed verliezen. Had je tijdens de zwangerschap last van bloedarmoede? Dan is het bloedverlies misschien gevaarlijk voor jou of de baby. Soms is dan een bloedtransfusie nodig. Dit gebeurt meestal pas als de Hb zakt onder de 5.0 mmol/l. Soms gebeurt het al voor de bevalling, of bij een hogere Hb. Dat is dan uit voorzorg.