Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Donornier van een overleden donor

Laatste update, 26 juni 2025

Een niertransplantatie is goed mogelijk met een nier van een overledene. Mensen kunnen laten vastleggen of zij wel of geen nierdonor willen zijn.

In het kort

  • Je nefroloog kan je aanmelden voor de wachtlijst.
  • Je nefroloog belt jou als er een nier voor jou is.
  • In het ziekenhuizen krijg je eerst onderzoeken of de transplantatie door kan gaan.
  • Na de transplantatie kan het even duren voor de donornier gaat werken.
  • Toewijzing van de nier gaat via een puntensysteem van Eurotransplant

Kom je in aanmerking voor niertransplantatie, maar heb je geen levende donor? Dan kun je misschien een nier krijgen van een overleden donor (postmortale niertransplantatie). Je komt dan op de wachtlijst.

Hoe werkt de wachtlijst voor een donornier?

Jouw nefroloog meldt jou aan voor de wachtlijst. Dan is het afwachten tot er een donornier beschikbaar komt voor jou. De wachttijd verschilt per persoon. Gemiddeld gaat het om 2,6 jaar. De wachttijd begint te lopen als je gaat dialyseren.

Sta je op de actieve wachtlijst? Dan is het belangrijk dat je altijd bereikbaar bent. Jouw nefroloog belt jou zodra er een passende nier beschikbaar komt. Je moet dan direct naar het ziekenhuis komen. Zorg er dus voor dat jij altijd jouw mobiele telefoon bij je hebt.

Als er een donornier beschikbaar is

Jouw nefroloog belt jou als er een donornier beschikbaar is voor jou. Het is belangrijk dat je dan zo snel mogelijk naar het ziekenhuis komt. De nier kan maar korte tijd bewaard worden: ongeveer 24 uur. Buiten het lichaam gaat de nier snel achteruit.

Je kunt altijd met je nefroloog bespreken of je een aangeboden nier wel of niet wilt accepteren. Soms kun je hier even over nadenken. De bedenktijd is maximaal een uur. Als je weigert, wordt de nier aan een andere patiënt op de wachtlijst aangeboden. Jij blijft dan gewoon op de wachtlijst staan en houdt jouw punten. Je krijgt geen aantekening.

Kan de transplantatie doorgaan?

In het ziekenhuis krijg je verschillende onderzoeken. Soms kan de operatie niet doorgaan. Bijvoorbeeld:

  • als de kruisproef niet goed is en de kans op afstoting te groot is
  • de donornier is in te slechte conditie
  • je hebt een infectie

Het duurt een paar uur voor de uitslagen van de onderzoeken bekend zijn. Door de onzekerheid kan het wachten op de uitslag jou zwaar vallen. Neem daarom iemand mee die dicht bij jou staat. Bijvoorbeeld jouw partner, een familielid of een goede vriend.

Als de transplantatie niet door kan gaan, ga je weer naar huis. Je moet dan wachten op de volgende donornier. Een oproep voor een niertransplantatie geeft dus geen zekerheid dat de transplantatie doorgaat.

Resultaat van postmortale transplantatie

Het kan even duren voor een nier van een overleden donor gaat werken. De nier heeft soms tijd nodig om op gang te komen. Na de transplantatie moet je dan misschien eerst nog een tijdje dialyseren.

Gemiddeld gaat een nier van een overleden donor 10 jaar mee. Maar per persoon zijn er grote verschillen.

Hoe werkt nierdonatie na overlijden?

Na het overlijden controleert het ziekenhuis of de overledene staat ingeschreven in het Donorregister. Ook vindt er overleg plaats met de nabestaanden. Mogen de organen van de overledene gebruikt worden? Dan schakelt het ziekenhuis een transplantatiecoördinator (ook wel: orgaandonatiecoördinator) in.

De chirurg haalt de nieren pas uit het lichaam als zeker is dat de donor is overleden. Die is dan hersendood of hartdood. Dit wordt altijd heel zorgvuldig gecontroleerd.

Aanmelden als donor in het Donorregister

Mensen kunnen in het Donorregister laten vastleggen of ze na hun overlijden wel of geen donor willen zijn. Is er niks vastgelegd? Dan gaat het ziekenhuis er vanuit dat de overleden persoon ‘geen bezwaar’ heeft tegen donatie. De overledene wordt dan automatisch donor. Er vindt wel overleg plaats met de nabestaanden. Soms weten zij hoe de overledene over orgaandonatie dacht.

Toewijzing van een donornier

De organisatie Eurotransplant houdt bij wie aan de beurt is voor een donornier. Eurotransplant gebruikt daarvoor een puntensysteem. Een computer rekent uit voor wie de donornier het meest geschikt is. De computer geeft punten aan de patiënten op de wachtlijst. Bij het toewijzen van de nier let Eurotransplant onder meer op:

wachttijd

Hoe langer je op de wachtlijst staat, hoe eerder je aan de beurt komt.

overeenkomst in bloedgroep en weefsel

Het is belangrijk dat de bloedgroep en het weefsel goed bij elkaar passen. Anders is de kans op afstoting te groot.

noodzaak

Hoe dringend heb jij een nieuwe nier nodig? Bij sommige patiënten gaat het om een spoedsituatie. Bijvoorbeeld mensen die niet (meer) kunnen dialyseren. Die patiënten krijgen voorrang.

leeftijd

Kinderen en jongeren tot 16 jaar krijgen voorrang.

land van de donor

Een nier gaat snel achteruit als deze buiten het lichaam is. Daarom mag de reistijd niet te lang zijn. Als de donor in Nederland is overleden, gaat de nier meestal naar een Nederlander.

Donornier van en voor 65-plussers

Hoe ouder de donor is, hoe korter de nier mee zal gaan. Dit komt doordat nieren langzaam achteruitgaan bij het ouder worden. Een wat oudere nier is dus minder geschikt voor een 30-jarige ontvanger. Maar diezelfde nier voldoet wel voor een 65-jarige ontvanger.

Om die reden heeft Eurotransplant een speciaal programma voor 65-plussers. Dit heet Eurotransplant Senior Programma. Via dit programma kunnen patiënten van 65 jaar en ouder een nier krijgen van een donor die 65 jaar of ouder is. Binnen dit programma is de wachttijd korter dan normaal: 2 tot 2,5 jaar. Dat is de gemiddelde wachttijd. De precieze wachttijd verschilt per persoon.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Gerben van den Bosch, medisch maatschappelijk werker

Leonie Mol, dialyseverpleegkundige

Waarom werken we samen met deskundigen?