Niertransplantatie

Niertransplantatie is een mogelijke behandeling bij nierfalen. Je nieren werken dan nog maar voor 15% of minder. Transplantatie is vaak de meest optimale behandeling. Maar niertransplantatie is niet bij iedereen mogelijk. Je moet gezond genoeg zijn. Een transplantatie is namelijk een ingrijpende behandeling.

Past deze behandeling ook bij jou en jouw situatie? Bespreek dit uitgebreid met je arts. Daarna beslis je samen over de behandeling.

Bij een niertransplantatie krijg je een operatie. Een nier van iemand anders (donor) komt in jouw onderbuik. De donornier neemt de werking van jouw eigen nieren over. De meeste mensen knappen snel weer op na de transplantatie. Je mag naar huis als de nier goed werkt.

Transplantatie heeft voordelen ten opzichte van dialyse. De kwaliteit van leven is vaak beter en de levensverwachting is hoger. Maar er zijn ook nadelen. Zoals bijwerkingen van de medicijnen tegen afstoting. Je nefroloog bespreekt de voor- en nadelen van transplantatie met jou.

Een niertransplantatie is een ingrijpende behandeling. Daarom onderzoekt de arts eerst of een niertransplantatie een geschikte behandeling voor jou is. Dat heet ook wel een screening. De arts kijkt naar:

• je gezondheid: je moet gezond genoeg zijn
• je leeftijd: het maakt niet uit hoe oud je bent, maar de arts kijkt wel naar je leeftijd
• een goede match: de donornier moet bij jou passen

Beoordeelt de arts dat een transplantatie waarschijnlijk mogelijk is? Dan word je doorgestuurd naar het transplantatiecentrum. Daar krijg je misschien extra onderzoeken. En de chirurg kijkt of de transplantatie technisch mogelijk is.

Het duurt ongeveer 3 maanden voor je alle onderzoeken hebt gehad en de uitslagen bekend zijn.

Bij een niertransplantatie krijg je een nier van een donor. De donornier (het transplantaat) neemt de werking van jouw eigen nieren over. Je kunt goed leven met 1 goed werkende nier.

Je kunt een nier krijgen van een levende donor of van een overleden donor. Nierdonatie bij leven komt steeds vaker voor. Misschien is iemand in jouw omgeving bereid om zijn nier aan jou af te staan. Soms bieden mensen spontaan een nier aan. Maar het is ook mogelijk dat je dit onderwerp eerst zelf bespreekbaar moet maken.

Krijg je een nier van een overleden donor? Dan heet dat een postmortale transplantatie. Voor een nier van een overleden donor is een wachtlijst. De meeste mensen starten dan eerst met dialyse.

Een nier van een levende donor gaat vaak langer mee dan die van een overleden donor.

• een nier van een overleden donor gaat gemiddeld 10 jaar mee
• een nier van een levende donor gaat zo’n 20 jaar mee
• bij pre-emptieve transplantatie (transplantatie voor dialyse) kan de nier zelfs 25 jaar meegaan

Maar het verschilt per persoon. Sommige mensen leven al 40 jaar met hun donornier. 

Transplantatie is al mogelijk voordat je start met dialyse. Dit heet pre-emptieve transplantatie. De voordelen hiervan zijn:

• betere conditie
• geen dialyse
• hogere levensverwachting
• donornier gaat langer mee

Een pre-emptieve transplantatie gebeurt meestal met een nier van een levende donor. Maar pre-emptieve transplantatie kan ook met een nier van een overleden donor. Je kunt al op de wachtlijst voor een nier komen als je nog niet dialyseert. Alleen bouw je dan nog geen wachttijd-punten op. Daarom is de kans op pre-emptieve transplantatie klein. Het gebeurt bij 1 op de 10 postmortale transplantaties.

De meeste mensen voelen zich veel beter na een niertransplantatie. Vaak kunnen zij hun dagelijks leven beetje bij beetje weer oppakken, zoals werken of studeren. Ook is het goed om na de transplantatie in beweging te blijven. Er zijn wel een aantal zaken waar je rekening mee moet houden in je dagelijks leven, zoals voeding, vakanties en huisdieren.

Het kan ook zijn dat het resultaat tegenvalt. Of dat je veel last hebt van de medicijnen en lichamelijke gevolgen. Zo is er een risico dat je lichaam de nier afstoot. Daarom krijg je medicijnen tegen afstoting. Deze medicijnen moet je gebruiken zolang de donornier blijft werken. De medicijnen kunnen vervelende bijwerkingen hebben.

Je hebt door de transplantatie en medicijnen ook meer kans op andere gezondheidsproblemen. Zoals hart- en vaatziekten, diabetes, botontkalking, kanker en infecties.

Zou je wat meer willen weten over niertransplantatie? Bijvoorbeeld over de operatie of het leven daarna? Via nieren.nl staan meerdere ervaringsdeskundigen voor je klaar. Zij zijn zelf getransplanteerd. Een ervaringsdeskundige begrijpt wat jij doormaakt, en wat een behandeling in de praktijk betekent. Vaak kan een ervaringsdeskundige ook praktische tips geven. Ga in gesprek over wat jou bezighoudt, en stel je vragen.

Let op: deze ervaringsdeskundigen kunnen geen medisch advies geven. Daarvoor moet je bij een arts zijn.

Mensen die een niertransplantatie hebben ondergaan leven gemiddeld minder lang dan mensen met gezonde nieren. Hoeveel korter verschilt per persoon. Vaak komt dit door hart- en vaatziekten. Na een niertransplantatie krijgen veel mensen namelijk problemen met hart- en vaten. Ongeveer de helft van de transplantatiepatiënten overlijdt uiteindelijk aan een hart- of vaatziekte. Als je eerst hebt gedialyseerd, is dat risico groter.

Andere factoren die meespelen zijn:

• oorzaak van de nierschade
• leeftijd
• je conditie
• moment van transplantatie
• behandeling voor de transplantatie
• eventueel andere aandoeningen

Niertransplantatie is op dit moment de beste behandeling voor mensen met nierfalen. Maar soms stoot het lichaam de nier af. Ook kan de kwaliteit van de donornier onvoldoende zijn. Wetenschappers zoeken naar oplossingen.