Nierschade door hiv

Hiv staat voor humaan immunodeficiëntie virus. Immuno is afweer, deficiëntie is gebrek. Het is dus een virus dat de afweer zwakker maakt. Iemand met hiv hoeft niet meteen ziek te zijn. Maar na verloop van tijd heeft het lichaam steeds minder weerstand tegen ziektes. Er kunnen dan infecties ontstaan. Iemand zonder hiv kan die infecties goed aan. Met hiv lukt dat niet.

Een hiv-infectie is ernstig, maar kan goed behandeld worden. Door dagelijks hiv-medicijnen in te nemen, wordt hiv onmeetbaar in het bloed. Je kunt hiv dan niet aan iemand anders doorgeven. Het virus zit dan nog wel in je lichaam, maar is door de medicijnen onderdrukt.

Zonder behandeling met medicijnen kan het virus tot aids leiden. In Nederland krijgt bijna niemand meer aids. Dit komt omdat mensen die hiv hebben bijna altijd een goede behandeling met medicijnen krijgen. Mensen met hiv hebben daarom een normale levensverwachting.

Hiv zit in het bloed, sperma, vaginaal vocht en in de moedermelk van iemand die hiv heeft. Besmetting gebeurt meestal door onveilig te vrijen met iemand die hiv heeft. Soms krijgen mensen hiv via een besmette naald. Bijvoorbeeld als je drugs spuit en een besmette naald van een ander gebruikt. Of als je in de zorg werkt en zich per ongeluk prikt aan een besmette naald.

Heb je hiv en is het virus niet onderdrukt door medicijnen? Bescherm dan je partner door veilig te vrijen. Gebruik bijvoorbeeld een condoom. Je kunt hiv niet overdragen via een hoestbui, wc-bril of als iemand uit hetzelfde kopje drinkt. In het gewone dagelijkse contact met anderen (huisgenoten of collega’s) kun je het virus niet doorgeven.

1 op de 3 mensen met hiv krijgt een nierziekte. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Soms komt het door de medicijnen die je gebruikt tegen hiv. Maar het kan ook gaan om nierschade door het virus zelf.

De behandeling van hiv bestaat uit een combinatie van verschillende medicijnen. Dit heet combinatietherapie of combinatie antiretrovirale therapie (cART). Nierproblemen bij mensen met hiv ontstaan meestal door de hiv-medicijnen. Het gaat om deze medicijnen:

Er is ook nierschade die direct samenhangt met hiv. Dan gaat het vaak om ernstige problemen. Er zijn drie hiv-specifieke nierziektes:

• HIVAN
  Het virus verspreidt zich in de cellen van de nieren. Zo ontstaat nierschade.
• HIVICK
  De nierfilters raken ontstoken. Dat komt omdat door hiv het afweersysteem van het lichaam niet goed werkt.
• TMA
  Het virus beschadigt het nierweefsel en zorgt voor bloedarmoede en problemen met de stolling.

Van nierschade merk je in het begin niets. Er ontstaan pas klachten als de nieren niet meer goed werken. Als je hiv hebt, heb je meer kans op nierschade. Daarom controleert de arts dit regelmatig.

Nierziekten bij hiv zien er niet altijd hetzelfde uit. Ze verlopen wisselend. Sommige leiden tot ernstige nierschade en nierfalen. Bij nierschade kun je last krijgen van vermoeidheid, minder trek in eten, misselijkheid, rusteloze benen of vocht in de benen. Het verschilt per persoon welke klachten er zijn. Hoe meer schade aan de nieren, hoe meer klachten je kunt hebben.

Je arts meet bij de controle allerlei zaken. Voor je bezoek laat je bloed prikken. Soms moet je urine inleveren. Dat is om te kijken of de nieren nog goed werken. Ook als je geen klachten hebt, kunnen de nieren toch beschadigd zijn.

Soms is een nierbiopsie nodig. De arts haalt dan met een naald een klein stukje nierweefsel uit je lichaam. Dit weefsel gaat voor onderzoek naar het laboratorium. Een nierbiopsie is nodig als:

• je nieren ineens snel slechter worden en dit niet aan de hiv-medicijnen ligt
• uit onderzoek van de urine blijkt dat daar veel eiwitten in zitten
• je bloed in de urine hebt

Een goede behandeling van hiv is erg belangrijk. Dit kan soms voorkomen dat er nierschade ontstaat. Krijg je toch nierschade? Dan krijg je een behandeling om verdere nierschade te voorkomen. Als je nieren beschadigd zijn, worden ze niet meer beter.

Soms verlaagt je arts de hoeveelheid hiv-medicijnen. Door nierschade kunnen de nieren minder goed afvalstoffen uit het lichaam verwijderen. Dan blijft er meer van het hiv-medicijn in je lichaam achter. Zo kun je meer last krijgen van bijwerkingen. Door minder medicijnen te slikken, voorkom je dit. Je arts kan ook andere hiv-medicijnen voorschrijven.

Soms gaan de nieren steeds slechter werken en ontstaat er nierfalen. De nieren werken dan minder dan 15%. Dan is er een behandeling nodig die de functie van de nieren overneemt. Dit heet nierfunctievervangende behandeling. Het gaat om dialyse of niertransplantatie. 

Voor de meeste mensen is een niertransplantatie de beste behandeling. Bij hiv zijn er 3 voorwaarden voor een niertransplantatie:

• je nieren werken voor minder dan 15%: er is ernstig nierfalen
• de verwachting is dat je nog langer dan 5 jaar leeft
• je krijgt goede medicijnen om hiv te behandelen

Er zijn 3 nierziektes die direct samenhangen met hiv: HIVAN, HIVICK en TMA. Er is dan sprake van hiv-specifieke nierschade. Hiervoor gelden ook specifieke behandelingen.

Als je hiv hebt is het extra belangrijk dat je gezond leeft. Ook voor je nieren is een gezonde leefstijl belangrijk. Wat kun je doen om gezond te leven?

• eet gezond
• beweeg regelmatig 
• rook niet
• gebruik geen drugs (ook niet af en toe)

Hiv is een ziekte waarmee je goed kunt leren leven. Hiv is goed te behandelen. Je kunt net zo oud worden als iemand zonder hiv. Je hebt wel je hele leven regelmatige controles in het ziekenhuis. Ook moet je dagelijks medicijnen gebruiken.

Nierschade heeft veel invloed op je dagelijks leven. Zeker als de nierschade ernstig is. Vandaar dat de werking van je nieren regelmatig wordt gecontroleerd. Als er nierschade is, wordt deze in een vroeg stadium ontdekt. De behandeling helpt dan voorkomen dat er nierfalen ontstaat en je ernstige klachten krijgt. Een gezonde leefstijl is een belangrijk onderdeel van de behandeling.

Door hiv heb je een grotere kans om hart- en vaatziekten te krijgen. Door nierschade wordt die kans nog groter. Ook daarom is een gezonde leefstijl zo belangrijk. Volg de adviezen zo veel mogelijk op:

• gezond eten
• regelmatig bewegen
• niet roken
• geen drugs gebruiken (ook niet voor je plezier)
• voldoende slapen
• minder stressen
• op je gewicht letten