Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Opleiding volgen met een nierziekte

Laatste update, 12 juni 2025

Ga je een opleiding of studie volgen? Mogelijk heb je vanwege je nieraandoening wat extra ondersteuning nodig. Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden.

In het kort

  • Houd bij het kiezen van een opleiding rekening met je nieraandoening.
  • Kijk ook naar het beroep waarvoor je wordt opgeleid.
  • Zijn de opleiding en het werk goed te combineren met je ziekte? Is dat ook nog zo in de toekomst?
  • Bespreek dit ook met je nefroloog. Die kan met je meedenken.

In Nederland bestaan veel verschillende opleidingen en studies. Het kan lastig zijn om een keuze te maken. Bekijk eerst wat de mogelijkheden zijn. Mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten bieden open dagen, proeflessen en meeloopdagen aan. Ook op de websites van de instellingen vind je veel informatie.

Studiekeuze bij een nieraandoening

Het startpunt bij het kiezen ben je natuurlijk zelf. Wat wil je, wat kun je? Zet gedachten op een rijtje. Deze tips kunnen helpen:

  • Praat erover met de mensen in je omgeving: ouders, vrienden, je partner.
  • Er zijn ook professionals die je kunnen helpen bij het kiezen: de decaan op school, de studiebegeleider of loopbaanadviseur van de instelling waar je wilt gaan studeren.
  • Op internet staan veel studiekeuze- en beroepskeuzetesten.

Jouw nieraandoening is ook iets om rekening mee te houden. Een fulltime studie kan erg vermoeiend zijn. Kijk ook naar het werk dat je gaat doen na de opleiding. Zwaar lichamelijk werk en lang staan is misschien niet handig.

Bespreek je plannen met je zorgverleners. Bijvoorbeeld met de nefroloog, maatschappelijk werker of verpleegkundig specialist. Zij kunnen meedenken of de opleiding en het werk haalbaar zijn. Praat ook eens met iemand die de opleiding of het werk al doet. Vraag of je een dag mag meelopen.

Welke aanpassingen zijn mogelijk?

Vraag de onderwijsinstelling hoe studenten met een beperking of chronische ziekte worden ondersteund. Je kunt onder meer vragen naar:

  • flexibele lestijden en mogelijkheden om thuis lessen te volgen
  • aanpassingen in de studie, zoals langere tijd om opdrachten in te leveren
  • deeltijd studie
  • cultuur en sfeer
  • toegankelijkheid van het gebouw
  • aanpassing van de stage

Heb je een onderwijsinstelling gekozen? Maak dan afspraken over de ondersteuningen die je kunt krijgen. Die afspraken maak je met de studentendecaan, studiebegeleider of loopbaanadviseur. Veel instellingen hebben ook een zorgcoördinator in dienst. Die kan jou helpen bij het maken van de afspraken.

Bij veel instellingen moeten de afspraken al gemaakt worden voor de aanmelding. Alles kan dan op tijd geregeld worden.

Financiële steun tijdens je opleiding

Bij DUO kun je studiefinanciering aanvragen. Je hebt dan geld om van te leven tijdens je studie.

Veel studenten hebben een baantje tijdens hun studie. Dat hebben ze nodig om rond te komen. Maar voor mensen met een nieraandoening of een andere chronische ziekte is dat vaak niet haalbaar. Onderzoek hoe je toch aan voldoende inkomen komt. Misschien willen je ouders bijspringen. Soms is het mogelijk extra studiefinanciering te krijgen via DUO.

studietoeslag via de gemeente

Studenten met een medische beperking kunnen vaak niet bijverdienen naast hun studie. Deze studenten kunnen mogelijk een studietoeslag krijgen via de gemeente. Voorwaarden hiervoor zijn: 

  • je hebt recht op studiefinanciering 
  • je hebt geen recht op een Wajong-uitkering 

Hoeveel geld je krijgt hangt af van je leeftijd, net zoals bij het wettelijk minimumjeugdloon. Deze bedragen worden ieder halfjaar aangepast. Sinds 1 januari 2025 is de hoogte van de studietoeslag per leeftijdscategorie: 

  • 21 jaar en ouder: € 369,75 
  • 20 jaar: € 295,80 
  • 19 jaar: € 221,85 
  • 18 jaar: € 184,88 
  • 17 jaar: € 146,06 
  • 16 jaar: € 127,57 
  • 15 jaar: € 110,93 

Deze bedragen is waar je minimaal recht op hebt. Gemeenten mogen per categorie zelf een hoger bedrag vaststellen. De studietoeslag kan daarom per gemeente verschillen.

Het vermogen van de student of de ouders heeft sinds april 2022 geen invloed op de studietoeslag.

Lees meer over studietoeslag via Rijksoverheid.nl >

vergoeding voor voorzieningen voor onderwijs

Mogelijk heb je bepaalde hulpmiddelen nodig bij het volgen van de opleiding. Bijvoorbeeld: een aangepaste auto om bij de onderwijsinstelling te komen. Of: hulpmiddelen voor als je slechtziend bent. Misschien kun je hiervoor een vergoeding krijgen van het UWV. Dit kun je navragen bij het UWV.

Financiële steun bij studievertraging

Misschien lukt het niet om de studie op tijd af te ronden. Door je nierziekte loop je misschien studievertraging op. Dan kun je extra financiële steun vragen.

  • bij de onderwijsinstelling
    Hogescholen en universiteiten hebben een profileringsfonds, om studenten met studievertraging te ondersteunen. Vraag de studentendecaan of loopbaanadviseur naar de mogelijkheden.
  • bij DUO
    Bij DUO kun je verlenging van de beurs aanvragen, voor 1 jaar extra. Hierbij gelden wel strenge voorwaarden. Vraag de studentendecaan of loopbaanadviseur naar de mogelijkheden.

Bijscholen of omscholen

Bijscholing of omscholing kan helpen om aan het werk te blijven. Of om weer aan het werk te komen. Heb je nog geen idee wat je wilt gaan doen? Praat dan met de bedrijfsarts van het bedrijf waar je werkt. Die kan jou helpen om een beter beeld te krijgen van werk dat bij jou past. Een algemeen advies is om iets te kiezen dat aansluit bij de kennis en ervaring die je al hebt. Je hoeft dan niet helemaal opnieuw te beginnen.

Studiekosten

Als je 30 jaar of ouder bent, heb je geen recht meer op studiefinanciering. Je kunt dan gebruikmaken van Levenlanglerenkrediet. Via deze regeling kun je geld lenen om een opleiding te doen. Het moet wel gaan om een hbo- of wo-opleiding of een voltijds bol-opleiding aan het mbo. Een andere voorwaarde is dat je jonger bent dan 56 jaar.

Belastingaftrek

Studiekosten kun je ook opgeven bij de belasting. Je mag die dan aftrekken van het belastbaar inkomen. Daardoor betaal je minder belasting. Er gelden wel voorwaarden. Zo moet het gaan om een opleiding voor je werk.

studeren via werkgever

Je kunt aan je werkgever vragen of deze wil meebetalen aan jouw studie. Maak goed duidelijk wat de voordelen voor je werkgever zijn. Zorgt de opleiding er bijvoorbeeld voor dat je meerwaarde krijgt voor het bedrijf? Of helpt de opleiding voorkomen dat je in de toekomst helemaal uitvalt? 

Als je werkgever instemt, kan hij of zij een tegenprestatie vragen. Bijvoorbeeld dat je nog een tijd in dienst blijft na het afronden van de opleiding.

studeren tijdens re-integratie

Een opleiding of cursus kan er ook voor zorgen dat je weer aan het werk kunt gaan nadat je lang ziek bent geweest. Bijvoorbeeld als je arbeidsongeschikt bent voor je eigen werk, en je laat omscholen. Dat maakt dan onderdeel uit van de re-integratie. Een opleiding of cursus kan ervoor zorgen dat je verder kan in een baan die goed bij jou past.

Bespreek met je werkgever de mogelijkheden voor omscholing of bijscholing. Misschien wil je werkgever hieraan meebetalen om jou te helpen bij de re-integratie.

studeren met arbeidsongeschiktheidsuitkering

Een opleiding kan er ook voor zorgen dat je weer aan het werk kunt gaan nadat je (deels) arbeidsongeschikt bent verklaard. Het volgen van een opleiding kan soms met behoud van uitkering. Ook kun je soms een vergoeding krijgen voor de opleiding. Dat is afhankelijk van de uitkering die je krijgt.

  • Heb je Wajong?
    Als je gaat studeren, behoud je je uitkering. Bespreek dit vooraf met je adviseur werk of arbeidsdeskundige. Lees meer hierover op de website van het UWV.
  • Heb je een WIA-uitkering?
    Dan helpt een opleiding jou misschien om een baan te vinden. Soms is het UWV bereid om mee te betalen aan de opleiding. Er gelden wel strenge voorwaarden. Vraag je adviseur werk naar de mogelijkheden voor financiering. Ook bij de gemeente kun je vragen of je financiële ondersteuning kunt krijgen.

studeren met bijstandsuitkering

Heb je een bijstandsuitkering? Als je een opleiding wilt gaan volgen, heb je toestemming nodig van de gemeente. Je moet namelijk beschikbaar zijn voor werk. Het is wel de moeite waard om je studieplannen te bespreken met je casemanager of klantmanager bij de gemeente. Zeker als je kunt aantonen dat je door de opleiding meer kans op werk hebt. Een opleiding kan ervoor zorgen dat de afstand tot de arbeidsmarkt kleiner wordt. Soms is het dan mogelijk om een vergoeding te krijgen. Of misschien hoef je tijdelijk niet te solliciteren.

studeren met werkloosheidsuitkering

Heb je een WW-uitkering? Als je een opleiding wilt gaan volgen, heb je toestemming nodig van het UWV. Dit kan lastig zijn. De bedoeling is namelijk dat je zo snel mogelijk weer aan het werk gaat. Ook moet je beschikbaar zijn voor werk.

Bespreek je studieplannen met je adviseur werk bij het UWV. De adviseur beoordeelt of de opleiding jouw kansen op een baan vergroot. Zo ja, dan krijg je toestemming. Je hoeft dan tijdelijk niet te solliciteren. Ook is het soms mogelijk om financiële hulp te krijgen.

Wil je een opleiding volgen die niet nodig is om werk te vinden? Het is mogelijk dat je hier toestemming voor krijgt. Maar je moet dan wel blijven solliciteren en beschikbaar zijn voor werk.

Vragen of hulp nodig?

Wil je weten wat mogelijkheden zijn rondom opleidingen, bijscholing en omscholing? Heb je vragen over de financiering ervan? Voor een persoonlijk advies kun je terecht bij STAP. Dit is het Steun- en adviespunt van de Nierpatiënten Vereniging Nederland (NVN) en de Nierstichting. Bij STAP werken sociaal raadslieden. Het advies is gratis.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Elke van Doorn, senior adviseur Expertisecentrum inclusief onderwijs

Ingrid de Jong - Noorlander, consulent Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen

Astrid Möls, consulent Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen

Sabah Ziani, sociaal raadsvrouw STAP

Waarom werken we samen met deskundigen?